جلوه معشوق

یاد مرگ و اثرات تربیتی آن

همه عقاید دینی در رفتار انسان مؤثراند،هر چند تأثیر آنها یکسان نیست. از میان عقاید دینی، اعتقاد به مرگ،رستاخیز و معاد یکی از نافذترین و مؤثرترین باورها در جهت دادن به رفتار آدمی،تربیت و اصلاح اوست.چنین عقیده‏ای نقش شایانی در پرورش روح انسان دارد و آثار تربیتی شگرفی در زندگی فردی و اجتماعی او به ارمغان می‏آورد.

یاد مرگ بسیار ارزشمند است و فواید زیادی به دنبال دارد و چه خوب است که انسان همواره به یاد مرگ باشد. یاد مرگ بهترین زهد نسبت به دنیا، عامل بی‌رغبتی به آن و باعث حقیر شدن جهان مادی در دید بندگان است.مرگ،برترین عبادت و بهترین موضوع برای اندیشه کردن و مراقبه نمودن است. خاموش کردن آتش حرص و طمع،شکستن میل،هوی و هوس،لطیف کردن طبع،کشتن شهوات و خشکاندن ریشه‌های غفلت،از آثار دیگر یاد نمودن مرگ است؛ همچنین باعث آسان شدن و عدم ترس از آن می‌شود.

الف- اصلاح نگرش انسان به دنیا

اعتقاد به معاد،نگرش انسان را به دنیا تغییرمی دهد و دنیا را برای انسان به عنوان ابزاری در جهت نیل به اهداف والای انسانی و رسیدن به یک زندگی جاوید و همیشگی قرار می‏دهد.

بر اساس جهان‏بینی توحیدی، دنیا برای انسان آفریده شده و نه انسان برای دنیا، و شخصیت انسانی بسیار والاتر و گرانبهاتر از آن است که بخواهدخود رابه متاع دنیا و جلوه‏های فریبنده آن بفروشد.

یاد قیامت سبب می‏گردد تا نوح علیه‏السلام تسلیم خواسته‏های اشراف و بهانه‏جویانی که خواهان طرد فقرا از اطراف وی بودند،نشود و با قاطعیت در برابر آنها ایستاده و بگوید:«من هرگز کسانی را که ایمان آورده‏اند طرد نمی‏کنم؛چرا که آنها با پروردگار خویش ملاقات خواهند کرد».اعتقاد به معاد،بینش انسان را به عالم هستی وسعت می‏بخشد و او را از تنگنای دنیا به فراخنای جهان باقی پیوند می‏دهد و همّت او را بلندمرتبه‏تر از آن می‏گرداند که بخواهد به تعلّقات دنیوی و مادّی خشنود شود و بدان رضایت دهد.

آری مؤمنان راستین،این حقیقت را به خوبی دریافته‏اندکه کتاب زندگانی بشر، سرفصل‌های بی‏شماری دارد،که چند بخش از آن در حیات دنیا حاصل گردیده، امّا فصل‌های مهم و تماشایی آن پس از مرگ ودر زمان ظهور قیامت آغاز می‏شود.

ب_اصلاح نگرش به مرگ

ایمان به معاد، چهره وحشت‏انگیز مرگ را که همیشه به صورت کابوسی بر افکار انسان‌ها سنگینی داشته و آرامش را از آنها سلب کرده دگرگون می‏سازد و آن را از مفهوم فنا و نیستی به دریچه‏ای به سوی جهان بقا تغییر می‏دهد.

همسر فرعون نیز با آن که غرق در یک زندگی مرفه و تجمّلاتی بود،امّا زرق و برق دستگاه فرعونی او را نفریفت و او که دلش به نور ایمان روشن بود،از تمام تعلّقات دنیوی دست شست و از تنگنای آن قصرها، به فراخنای بهشت چشم گشود و چنین دعا کرد:

«پروردگار من،خانه‏ای برایم در جوارت در بهشت بنا کن و مرا از فرعون و کارهایش رهایی بخش».

ج ـ کنترل غرایز و شهوات

تا زمانی که انسان در این دنیا استقرار دارد دلش از تمنّا و خواهش‌ها باز نمی‏ایستد، امّا وقتی در پرتو ایمان به غیب و اعتقاد به سرای باقی دریافت که فرصت دنیا بسیار محدود و بهره آن نیز بسی ناچیز است و حتی در قلمرویی که به دست می‏آید نمی‏توان آن را برای همیشه حفظ کرد و خوشی‌ها و لذایذ واقعی نیز در همین ایام کوتاه خلاصه نمی‏شود، دیگر نه هردم امواج خواسته‏های بی‏پایان بر دلش استیلا می‏یابد که خود را به همه چیز وابسته کند و موجب انهدام خویشتن گردد و نه از این که بیش از حد از نعمت‌ها و ثروت‌های دنیا برخوردار نشده، آزرده خاطر می‏شود.

حضرت علی(ع)،می فرماید:«به هنگام تصمیم بر کارهای زشت،مرگ را که نابودکننده لذت‌ها و مکدرکننده شهوات و قطع ‏کننده آرزوهاست به یادآورید».

خداوند می فرماید:«زندگی دنیا متاع زودگذری است و آخرت سرای همیشگی و ابدی است».

د ـ شهامت و شجاعت

اعتقاد و باور به معاد چنان تحوّل عظیمی در روح و اندیشه انسان ایجاد می‏کند که نه تنها از فشارهایی که در طریق انجام مسئولیت‌ها بر او وارد می‏آید رنجی نمی‏برد، بلکه از آن استقبال می‏کند و همچون کوه در برابر حوادث می‏ایستد و در برابر بی‏عدالتی‌ها تسلیم نمی‏شود و مطمئن است کوچک‏ترین عمل نیک و بد، پاداش و کیفر دارد و بعد از مرگ به جهانی وسیع‏تر که خالی از هر گونه ظلم و ستم است انتقال می‏یابد و از رحمت و الطاف پروردگار بهره‏مند می‏شود.

به گفته ویلیام جیمز:آدمی به این اعتقاد نیاز دارد که در ورای این عالم محسوس،عالم دیگری وجود دارد که غرق در معنویت است و همین اعتقاد است که سبب می‏گردد تا به افرادی که بدان پایبند هستند در برابر حوادث،نیرو و قدرتی عظیم ارزانی دارد... منبع : خبر گزاری قرآنی ایران