جلوه معشوق

حضور قلب در نماز

نکته ای که باید بدان توجه داشت درک مقام و موقعیت خود در نماز است که چه می گوید و در مقابل چه کسی ایستاد
است . در روایات آمده است که نماز را آن گونه  بخوانید که گویی خداوند را  می بینید و اگر این حالت برای شما میسور نیست لا اقل طوری بخوانید که خداوند شما را می بیند و ناظر بر چشم و اعضا و جوارح شماست . ائمه اطهار علیهم السلام این بینش را در حد کمال دارا بودند و به محض ورود به نماز به هیچ چیز جز یاد حق توجه نداشتند . چنان که نقل شده که در حال نماز  تیر از پای امیرالمؤمنین علیه السلام  بیرون آوردند و ایشان اصلا توجه نداشتند . و نیز در حالات امام باقر و امام صادق علیهما السلام نقل شده که وقتی به نماز می ایستادند رنگ رخسارشان تغییر می کرد گاهی سرخ و گاهی زرد می شد گویی با کسی مناجات کنند که او را می بینند .(بحار الانوار 84 ص247 ) ( اخلاق  و جوان مظاهری  ج 1ص 48 )
متأسفانه یکی از دردهای بزرگ ما این است که نماز برایمان سنگین و امر سخت است و غالبا برای زودتر تمام شدن آن را فرادا می خوانیم واگر در جماعتی هم حاضر شویم جماعتی را انتخاب می کنیم که زودتر تمام می شود و این مصیبت بزرگی است که نماز در ما ایجاد رغبت و لذت نمی کند

امام صادق علیه السلام نقل فرمودند که مردی وارد مسجد ی شد که پیامبر صلی الله علیه وآله  در آنجا حضور داشتند وقتی به نماز ایستاد سجده های نماز را با تندی و بدون آرامش انجام داد پیامبر  صلی الله علیه وآله  فرمودند : اگر در چنین حالتی بمیرد  بر دین محمد نمرده است (بحارالانوار ج 84 ص 234)

در روایتی آمده است که روزی حضرت موسی علی نبینا و ـاله وعلیه السلام  برای مناجات با خدا می رفتند شخصی رذل و لا ابالی به ایشان رسید و گفت از قول من به خدایت بگو آخر من چقدر گناه کنم و تو مرا عذاب نکنی ؟!  زمانی که حضرت موسی علیه السلام مناجاتش را به پایان برد و عازم برگشت بود از جانب خدا خطاب رسید که ای موسی چرا پیغام بنده ام را نرساندی ؟ موسی فرمود خدایا خجالت می کشم تو خود می دانی که او چه گفت خداوند فرمود ای موسی از قول من به آن بنده بگو که من بالاترین بلاها را به تو داده ام وتو در بدترین عذابها واقع شده ای لکن درک آن را نداری ومتوجه نیستی و آن اینکه  تو دیگر از مناجات با من لذت نمی بری و از  دعا و نماز لذت نمی بری و همین که شیرینی مناجاتم را از دل تو برده ام دردناکترین درد و عذاب برای توست .

راستی اگر انسان از نماز لذت نبرد و وقت نماز تلاطم پیدا کند بزرگترین مصیبت است باید به نماز توجه کامل نمود نماز اول وقت و در مسجد و باحضور قلب و با حال ادب مهمترین نیروی کنترل انسان از انحرافات و سقوط در رذایل است . دستیابی به همه خواسته های مشروع مرهون نماز است و بی اعتنایی به نماز دنیایی پر از دلهره و نگرانی و غم و اندوه و سرانجام مرگی به غیر آیین اسلام در انتظار خواهد :« فویل للمصلین الذین هم فی صلوتهم ساهون» .(ماعون 5-4 ) ( اخلاق و جوان ؛ مظاهری؛ ج 1  ص49- 51 )

ترک نماز و محرومیت از شفاعت

 در مناظره ای که بین اهل بهشت و دوزخ واقع می شود بهشتیان سئوال می کنند چه چیز موجب شده که شما به جهنم بیفتید (مگر شفاعت شامل حال شما نشد ؟ جهنم را که خدا برای کافران آماده کرده است : اعدّت للکافرین )   اهل دوزخ می گویند (آری ما اسم مسلمان و  شیعه بر خود داریم)  ولی نماز نمی خواندیم و...( مدثر 43 -40 )

در روایات می خوانیم که انسان تارک الصلوه را از راهی به جهنم می برند که هیچگونه دسترسی به اهل بیت علیهم السلام و دیگر شافعان ندارد .

امام صادق علیه السلام در واپسین لحظات عمر مبارکشان تمام خویشان نزدیک را به دور خود خواندند و آخرین کلام خود را به عنوان وصیت چنین بیان فرمودند که : « ان شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلوه » کسی که نماز را کوچک شمارد شفاعت ما شامل حالش نمی شود (وسایل الشیعه ج 4 ص 24 ) . و مسلما کوچک شمردن نماز با ترک کردن نماز متفاوت است  تکلیف تارکین معلوم است و عاقبت کوچک شمارندگان را هم که ائمه علیهم السلام با الهام از قرآن کریم این گونه بیان فرموده اند . کوچک شمردن یعنی وقتی موذن اذان می گوید انسان همچنان به بازی مشغول باشد و با شنیدن اذان به کسب و کار خود سرگرم باشد و کار و تجارت وامور دنیا را از نماز واجب تر شمارد   و آن را به تأخیر اندازد تا اگر فرصتی کرد با شتاب و دست و پا شکسته آن را بجا آورد و اظهار راحتی کند این چنین کسی باید بداند که شفاعت امام صادق عیه السلام به او نمی رسد . (اخلاق و جوان ؛ مظاهری ؛ج 1 ص51 )

اگر کسی با گوش جان بشنود که امام علیه السلام فرمودند : لعنت خدا بر کسی که نماز مغربش را بدون عذر تا پدیدار شدن ستارگان نخوانده باشد و لعنت خدا بر کسی که نماز صبح را بدون عذر  نا پدید شدن ستارگان به تأخیر اندازد (  بحار الانوار ج 52 ص 15 ) دیگر هیچ کاری نزد او از نماز مهمتر نخواهد بود خصوصا این عبارت تکان دهنده رسول خدا صلی الله علیه و آله را بر این ضمیمه کنیم که فرمودند : « به یهود و نصارا سلام کنید ولی به یهود امت من سلام نکنید . عرض کردند  یا رسول الله یهود امت شما کیانند ؟ فرمودند کسانی که صدای اذان و اقامه  را بشنوند و به جماعت حاضر نشوند»  . (کشف الغطا ج1 ص 551 )  لذا  انسان عاقبت اندیش باید از این همه اندرز و تهدید به خود آمده و و راه صواب و سعادت را در پیش گیرد و به سفارشات و دستورات پیامبر و ائمه (علیهم السلام )جامه عمل بپوشد .

پیامبر صلوات الله علیه وآله فرمودند وقتی بنده ای نمازش را به جماعت می خواند و سپس از خدا حاجتی را در خواست می نماید خدای متعال حیا می کند پاسخ او را با تأخیر بدهد و حاجتش را پیش از اتمام دعا برآورده می سازد. (  بحار الانوار ج 88 ص 4 )

امام صادق علیه السلام از پیامبر  صلی الله علیه وآله  نقل فرمودند که : اگر کسی بدون علت در مسجد و  به جماعت نماز نگزارد  نمازش پذیرفته نمی شود . (محجه البیضاء ج1 ص 342 )

ائمه علیهم السلام  در حساسترین شرایط زندگی نیز به نماز و دعا و مناجات اهمیت فوق العاده می دادند چنانکه در ظهر عاشورا با اینکه بسیاری از یاران امام حسین علیه السلام  به شهادت رسیده بودند و از سوی دشمن تیر می بارید وقت نماز که رسید یکی از اصحاب امام یاد آورشد  که وقت نماز است به محض شنیدن نام نماز ،  امام تبسم کردند و  بهترین دعا را در حق او بیان فرمودند که خداوند تو را از نماز گزاران محسوب فرماید . آن گاه در بحبوحه جنگ ودر آن شرایط نبرد حضرت در وسط میدان نماز را به جماعت اقامه فرمودند . (اخلاق و جوان ؛ مظاهری ص 53 )