چیستی نفاق
« نفاق » به معنى دورویى و مخالف بودن ظاهر با باطن و دارای اقسامی است. در قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام از جمله صفات منافقین آمده است و منافقین مورد نکوهش واقع شده اند.
«نفاق» در لغت از ماده نفق گرفته شده است و در «اصل از نافقاء الیربوع (حفره های خانه موش) گرفته شده است». نافقاء نیز جمع نفقاء است که به معنی «یکی از حفره های موش است که موش (به منظور تدابیر امنیتی) آن را پنهان می کند و دیگری را آشکار می گرداند». (تا هنگام احساس خطر از حفره پنهانی داخل شود.) بمنظور این شباهت کار منافق را نفاق نامیدند، چرا که منافق در لغت به کسی می گویند که «کفرش را مخفی می کند و اظهار ایمان می کند و در کل خلاف آنچه در دل دارد، اظهار می کند».
اقسام نفاق
قسم اول:
نفاق در عقیده است به این که در باطن کافر و مشرک و طبیعى و منحرف باشد ولى در ظاهر اظهار اسلام و ایمان کند و یا جزو فرق باطله و اهل بدعت و ضلالت باشد ولى اظهار تشیع نماید و این نوع از نفاق اعظم و اشدّ و اقبح اقسام کفر است زیرا علاوه بر کفر باطنى، شامل مکر و حیله و خدعه نسبت به مسلمانان نیز می باشد و آنچه از مصائب و بدبختی ها که دامنگیر مسلمانان شده از قبل این گونه افراد بوده است و از این جهت خداوند در قرآن سختترین عذاب و درکات دوزخ را براى آنان مقرر داشته و فرموده: «إِنَّ الْمُنافِقِینَ فِی الدَّرْکِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ».
و اشکال به این که منافق اگر باطنش قبیح است ولى ظاهرش حسن است بخلاف کافر که باطن و ظاهرش قبیح می باشد، دفع میشود به این که ظاهر فریبنده علاوه بر این که حسنى ندارد بدتر از ظاهرى است که قبح آن آشکارا باشد زیرا آن ظاهر دامى پنهان است ولى این باطنش از ظاهر نمایان است.
و اما بر کسى که باطنا مسلمان و مؤمن باشد ولى در ظاهر اظهار کفر کند، منافق اطلاق نمیشود بلکه چنین اظهارى ممکن است از روى تقیّه باشد و علاوه بر این که چیزى بر او نیست، بسا واجب میشود و اما اگر از روى جحود باشد کفر جحودى خواهد بود. این مطلب ادامه دارد ( منبع دانشنامه جهان اسلام )