شمایل امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
محدثان معتبر - از شیعه و اهل سنّت - بنابر احادیث بسیارى، از پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله و ائمهعلیهم السلام شمایل و اوصاف حضرت مهدىعلیه السلام را در کتابهاى خویش بیان کردهاند. مجموعه این روایات را مىتوان به سه دسته تقسیم کرد:
دسته نخست، روایاتى است که شمایل حضرتش را پس از ولادت و در ایام کودکى و در ایام حیات امام عسکرىعلیه السلام، توصیف نمودهاند.
دسته دوم، حکایاتى است که ملاقات کنندگان با آن حضرت در طول دوران غیبت، شمایل آن حضرت را ذکر کردهاند.
دسته سوم، احادیثى است که به نقل از معصومینعلیهم السلام شمایل و ویژگىهاى جسمانى آن حضرت را هنگام ظهور و حکومت ایشان بیان کردهاند.
1 . روایات دسته اوّل:
یعقوب منقوش گوید:
خدمت امام یازدهم حسن عسکرىعلیه السلام وارد شدم. درون حیات بر سکویى نشسته بود و سمت راستش اتاقى بود و بر آن پردهاى آویخته بود. عرض کردم:
اى سید من! صاحب امر امامت بعد از شما کیست؟
فرمود: این پرده را بالا بزن، آن را بالازدم، یک پسربچه به قامت پنج وجب - که به نظر مىآمد هشت الى ده سال داشت - بیرون آمد. با پیشانى درخشان و روى سفید و دو چشم براق و دو کتف ستبر و دو زانوى برگشته. در گونه راستش خالى و در سرش گیسوانى بود. بر زانوى پدر خود ابىمحمد نشست؛ پس به من فرمود: این است صاحب الامر شما».
2 . حکایات دسته دوم:
شمایل حضرت در پارهاى از حکایتهاى ملاقات نیز ذکر شده است. البته اینها همانند روایتهاى دسته اوّل و سوم اطمینان آور نیستند. ( ] ملاقات با حضرت مهدىعلیه السلام)
3 . روایات دسته سوم:
روایاتى است که شمایل حضرت را در هنگام قیام و ظهور و عصر حکومت ذکر کرده است.
1 - 3 . امام رضاعلیه السلام فرمود:
«... وَاِنَّ القائِمَ هُوَ الَّذى اِذا خَرَجَ کانَ فی سِنِّ الشُّیُوخِ وَمَنْظَرِ الشُّبَّانِ قَوِیّاً فی بَدَنِهِ حَتَّى لوْ مَدَّ یَدَهُ اِلى اَعْظَمِ شَجَرَةٍ عَلى وَجْهِ الاَرْضِ لَقَلَعَها وَلَوْ صاحَ بَیْنَ الجِبالِ لَتَدَکْدَکَتْ صُخُورُها...»
«... قائم آن است که چون ظهور کند، در سن پیران است و سیماى جوان دارد. نیرومند باشد تا به جایى که اگر دست به بزرگترین درخت زمین اندازد، آن را از جا بکند و اگر میان کوهها نعره کشد، سنگهاى آنها از هم بپاشد».
2-3. امیرمؤمنان علىعلیه السلام بالاى منبر فرمود:
«یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلدى فی آخِرِ الزَّمانِ اَبْیَضُ اللَّونِ مُشْرَبٌ بالحُمْرَةِ مَبْدَحُ البَطنِ عَریضُ الفَخِذَیْنِ عَظیمُ مَشاشِ المَنْکَبَینِ بِظَهرِه شامَّتانِ: شامَةٌ عَلى لَوْنِ جِلْدِه و شامَةٌ عَلى شِبهِ شامَةِ النَبىِصلى الله علیه وآله...»
«مردى از فرزندانم در آخِرُالزّمان ظهور مىکند. رنگش سفید آمیخته به سرخى و شکمش بر آمده است. دو رانش ستبر و هر دو شانهاش قوى است. در پشتش دو خال است، مانند مهر؛ یکى به رنگ پوستش و یکى چون مهر نبوّت پیغمبرصلى الله علیه وآله».
3 - 3 . آنحضرت فرمود:
«...وَهُوَ رَجُلٌ اَجْلَى الجَبِینِ، اَقْنَى الاَنْفِ، ضَخْمُ البَطْنِ، اَزْیَلُ الفَخِذَیْنِ بِفَخِذِهِ الیُمْنى شامَةٌ، اَفْلَجُ الثَّنایا، وَیَملأُ الاَرضَ عَدلاً کَما مُلِئَتْ ظُلماً وَجُوراً»
«... او مردى است بلند پیشانى، داراى بینى باریکى که میانش اندک برآمدگى دارد. برآمده شکم، داراى رانهاى درشت و پهن است. خالى بر ران راست او است. میان دو دندان پیشین او گشاده است...».
4-3. امام باقرعلیه السلام نیز در وصف آن حضرت فرمود:
«... او شخصى است سرخ و سفید داراى چشمانى گرد و فرو رفته، ابروانى پر پشت و برجسته و شانهاى پهن...».
5-3. امام علىعلیه السلام فرمود:
«مهدى داراى چشمانى سیاه و درشت است. موهایى مجعد و خالى بر گونه دارد...».
6-3. امام باقرعلیه السلام فرمود:
«مهدى در حالى قیام خواهد کرد که یک تار موى سفید در سر و محاسن او دیده نمىشود».
و همین معنا در کلام نورانى امام مجتبىعلیه السلام آمده است که حضرت مهدى در سن و سالى کمتر از چهل ظهور خواهد کرد.
از روایات فوق و احادیث دیگر، مىتوان حضرتش را این گونه وصف نمود: چهرهاش گندمگون، ابروانش هلالى و کشیده، چشمانش سیاه و درشت و جذاب، شانهاش پهن، دندانهایش براق و گشاده، بینىاش کشیده و زیبا، پیشانیش بلند و تابنده، استخوان بندىاش استوار و صخره سان، دستان و انگشتانش درشت، گونههایش کم گوشت و اندکى متمایل به زردى که از بیدارى شب عارض شده، بر گونه راستش خالى مشکین، عضلاتش پیچیده و محکم، موى سرش بر لاله گوش ریخته، اندامش متناسب و زیبا، هیئتش خوش منظر و رباینده، رخسارهاش در هالهاى از شرم بزرگوارانه و شکوهمند غرق، قیافهاش از حشمت و شکوه رهبرى سرشار، نگاهش دگرگون کننده و خروشش دریاسان و فریادش همه گیر است.
